لاستیک طبیعی یا کائوچو

 لاستیک طبیعی یا کائوچو چیست؟

از نظر تهيه و فرآوري، كائوچو را به سه دسته تقسيم مي‌كنند:
• كائوچوي طبيعي (Natural Rubber)
• كائوچوي مصنوعي (Synthetic Rubber)
• كائوچوي بازيافتي (Reclaim Rubber)
كائوچوي طبيعي از شيره درخت مخصوصي كه در مناطق استوايي و كشورهايي نظير مالزي و تايلند مي‌رويد، به دست مي‌آيد.
از معروف‌ترين نام‌هاي تجاري كائوچوي طبيعي مي‌توان به كائوچوي استاندارد مالزي يا (Standard Malaysian Rubber) SMR اشاره كرد.
كائوچوي مصنوعي نيز از مشتقات نفتي و محصول كارخانجات پتروشيمي است. از انواع كائوچوي مصنوعي مي‌توان بوتادين‌ رابر (BR) و استايرن بوتادين رابر (SBR) را نام برد.
هر يك از اجزا مختلف تاير شامل نسبت هاي مختلفي از كائوچوي طبيعي و مصنوعي هستند كه اين نسبت به خصوصيات فيزيكي مورد نياز بستگي دارد. به عنوان مثال كائوچوي طبيعي داراي مقاومت حرارتي بالا و چسبندگي عالي است.
دوده:
اضافه كردن دوده به كائوچو باعث افزايش مقاومت سايشي شده، خواص مكانيكي آن را بهبود مي‌بخشد. ساختار كائوچو به گونه‌اي است كه در بين مولكول‌هاي آن، فضاهاي خالي وجود دارد و دوده در اين فضاها قرار مي‌گيرد. گاهي اوقات علاوه بر دوده از پركننده‌هاي غير دوده‌اي نظير كربنات كلسيم يا كائولن نيز استفاده مي‌شود.

• کائوچوی طبیعی چگونه بدست می آید:

برای بدست آوردن شیرابه، پوست درخت رابطوریکه مایع در فنجانهای کوچکی جمع شود قرار می دهند، فنجانها باید مرتبا جمع‌آوری شوند تا از  آلودگی شیرابه جلوگیری شود. پس از آن شیرابه ها در محلی جمع آوری می شود  و در آنجا پس از صاف شدن با افزودن آمونیاک محافظت می‌شود. لاستیک از طریق فرآیندی موسوم به انعقاد جدا می‌شود. این کار با افزودن اسیدها یا نمکهای مختلف صوذت می گیرد در طی این عمل، لاستیک به شکل یک توده سفید خمیری از مایع جدا شده، و پس از آن با استفاده از غلطک بصورت  ورقه‌ای درمی آید  و در نهایت خشک می‌گردد

روش جدیدتر بدین صورت ات که  با استفاده از  تیغه‌های دوار یا اعمال برش بین دو غلتکی که با سرعت متفاوت می چرخند، شیرابه منعقد شده را به دانه تبدیل می‌کنند. سپس  دانه‌ها به مدت چند ساعت در خشک کن‌های مکانیکی خشک می‌شوند، این عمل در روش قدیمی که از هوا یا دود چوب برای خشک کردن استفاده می‌شد چندین روز به طول می‌انجامید. به هر صورت ورقه یا دانه خشک شده متراکم و از آن مدلهایی به وزن ۳۳ کیلوگرم می سازند. کائوچو (rubber ) بهمراه گوگرد (عامل ولکانیزاسیون ) ، دوده (ماده پرکننده )،روغن (ماده نرم کننده )و مواد تاخیر دهنده و سایر مواد در مخلوط کن خاصی بنام بنبوری (ابداع کننده آن )ریخته میشود .پس از اختلاط  کامل (حدود ۶ یا ۷ دقیقه )مخلود حاصل از مخلوط کن خارج میشود و برای خنک شدن توسط نورد بصورت ورقه درمی آید . در مراحل بعدی بر حسب محصول مورد نیاز بر روی آن عملیات انجام می شود. در طی کلیه مراحل بعدی درجه حرارت نباید زیاد شود ، در غیر اینصورت اختلاط ولکانیزه شده و ادامه کار بر روی آن غیر ممکن می شود . در مرحله نهائی با شکل گرفتن لاستیک (تایر ،فرش ، توپ و غیره )به آن حرارت داده می شود (ولکانیزاسیون )و مولکول های گوگرد با مولکول های زنجیری کائوچو اتصال برقرار کرده و لاستیک شکل کشسانی به خود می گیرد . لازم بذکر است که فرایند ولکانیزاسیون برگشت ناپذیر است و تاکنون امکان بازیافت گوگرد و کائوچو از لاستیک های مستعمل فراهم نشده است.